Στις 28 Οκτωβρίου 2008, αντί να πάμε στην παρέλαση, επισκεφτήκαμε ένα συμμαχικό κοιμητήριο δίπλα στο χωριό Εξοχή κοντά στον κεντρικό δρόμο για Χορτιάτη. Δε γνώριζα τίποτα για το μέρος αυτό. Το είχα δει πριν πολλά χρόνια αλλά ποτέ δεν είχα σταματήσει για μια πιο προσεκτική ματιά.
Πρόκειται λοιπόν για Αγγλικό κοιμητήριο του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Ιδιαίτερα επιμελημένο μέρος, φαίνεται πως οι υπεύθυνοι το φροντίζουν με περισσή αγάπη. Κάθε μικρό στοιχείο του κοιμητηρίου είναι τόσο προσεγμένο και σωστά τοποθετημένο ώστε προσδίδει στο σύνολο ηρεμία και γαλήνη. Σε «εξαναγκάζει» κατά κάποιο τρόπο σε περισυλλογή. Αυτό που θα έπρεπε δηλαδή να νιώθει κανείς σε έναν τέτοιο χώρο.
Η καγκελένια είσοδος, η χαμηλή πέτρινη περίφραξη, τα χαμηλά φυτά δίπλα σε κάθε τάφο, οι λιτές και αυστηρές πέτρες με το όνομα του στρατιώτη και τα λίγα λόγια των συγγενών, τα λιγοστά δέντρα, το κεντρικό μνημείο, η στήλη με πληροφορίες για το χώρο, ακόμη και το ντουλαπάκι που φυλάει το βιβλίο με τα ονόματα των νεκρών, είναι μερικά από τα μικρά στοιχεία που συνθέτουν ολόκληρο το μνημείο. Ένα μνημείο υπόδειγμα.
Το μνημείο συντηρείται από την Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών τάφων (Commonwealth War Graves Commission).
Λίγα μέτρα πιο πέρα η Ελληνική πραγματικότητα. Το Ελληνικό νεκροταφείο της περιοχής. Αταξία, μηδενική συντήρηση, αλλοπρόσαλλοι τάφοι δείγμα της αλαζονείας και της παιδείας μας. Ίσως ο πολιτισμός και η ευαισθησία ενός κράτους φαίνεται και από τον τρόπο που τιμά τους νεκρούς του.
Λίγα λόγια για το μνημείο.
Το 16ο διοικητικό κέντρο επιχείρησης είχε εγκατασταθεί στην περιοχή της Εξοχής (πρώην Κιρέτσκοϊ) από τον Ιανουάριο του 1916, αμέσως μετά το ξεκίνημα της εκστρατείας από τη Θεσσαλονίκη μέχρι και την κύρια εκστρατεία από Στριμώνα το Σεπτέμβριο του 1916. Το κοιμητήριο λειτούργησε τον Μάρτιο του 1916 αλλά παρέμεινε πολύ μικρό ως και τον Σεπτέμβριο του 1917, όταν τον 60ο, το 65ο και το 66ο Γενικά Νοσοκομεία εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 1918, άλλα νοσοκομεία μεταφέρθηκαν στην περιοχή, λόγω του υψομέτρου και του υγιεινού κλίματος. Τον Σεπτέμβριο του 1918 ξέσπασε επιδημία γρίπης που κράτησε για τρεις μήνες και γέμισε τα τρία τέταρτα του κοιμητηρίου. Η τελευταία ταφή έγινε τον Ιανουάριο του 1919, αλλά και το 1937, 12 τάφοι μεταφέρθηκαν από το Προτεσταντικό Κοιμητήριο της Θεσσαλονίκης. Το κοιμητήριο σήμερα έχει 588 κοινοπολειτιακούς τάφους από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και 58 Βουλγαρικούς. Υπάρχουν επίσης 17 τάφοι από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σύνολο ταφών: 663.
Πώς θα πάτε.
Το κοιμητήριο βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βόρεια της Θεσσαλονίκης λίγο έξω από το χωριό Εξοχή και λίγα μέτρα από το σημερινό Ελληνικό νεκροταφείο της περιοχής (θέση ‘Πολύζοβα’). Από τη Θεσσαλονίκη πηγαίνουμε στο Πανόραμα και συνεχίζουμε το δρόμο προς τα πάνω ανεβαίνωντας το βουνό. Στη διασταύρωση για Χορτιάτη (αριστερά μας είναι το τέρμα των λεωφορείων 57, 58, 61 και απέναντι ένα λατομείο) στρίβουμε αριστερα. Στα 100-200 μέτρα βλέπουμε πινακίδα που μας οδηγεί στο κοιμητήριο από έναν δρόμο στα αριστερά μας (στις 45 μοίρες περίπου). Αρχικά πηγαίνει παράλληλα με μια ψιλή πέτρινη μάντρα. Στο πρώτο σταυροδρόμι που συναντάμε κάνουμε αριστερά και το κοιμητήριο φαίνεται μπροστά μας.
Το κοιμητήριο σχεδίασε ο Σκωτσέζος αρχιτέκτονας (Sir) Robert Stodart Lorimer.
Άλλα παρόμοια κοιμητήρια στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης είναι:
Μνημείο Ζεϊτενλικ (επί της οδού Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη)
Βρεττανικό Κοιμητήριο Μίκρας (Καλαμαριά)
Φιλοδοξώ να επισκεφτώ τα περισσότερα.
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το Commonwealth War Grave Commission
No comments:
Post a Comment